Mới đây, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Căn cước gồm bảy chương, 46 điều. Luật Căn cước sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1-7-2024.

Trong đó, một trong những nội dung được người dân quan tâm là quy định cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch. Nội dung này được nhiều bạn đọc quan tâm vì tính nhân văn.

Giấy chứng nhận căn cước là cần thiết

Chị Nguyễn Minh Tâm (ngụ quận Phú Nhuận, TP.HCM) cho biết khi dự thảo Luật Căn cước được công bố, chị thấy có rất nhiều vấn đề được người dân quan tâm. Riêng bản thân chị đặc biệt quan tâm và vui mừng khi quy định cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam chưa xác định quốc tịch được ban hành.

Chị Tâm chia sẻ chị từng có dịp đến thăm các trẻ em dân tộc thiểu số ở vùng cao, khi đến đó tận mắt thấy cuộc sống và hoàn cảnh của các em nhỏ mà chị không khỏi chạnh lòng.

“Cuộc sống khó khăn từ đời ông bà, cha mẹ, hỏi ra mới biết thêm từ trước đến nay bao nhiêu thế hệ trong gia đình, kể cả các em nhỏ hiện tại đều không có giấy tờ đầy đủ. Các em được đi học cũng nhờ một số anh chị tình nguyện dạy miễn phí nên không cần giấy tờ. Tôi chỉ lo cho các em nếu không có đầy đủ giấy tờ tùy thân thì sẽ gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống sau này” – chị Tâm nói.

Chị HL (ngụ quận 7) cũng cho biết đây là việc làm ý nghĩa và nhân văn. Tuy nhiên, chị L cũng thắc mắc không biết giấy chứng nhận căn cước này sẽ có những thông tin gì và có đảm bảo quyền lợi giống như thẻ căn cước cấp cho công dân Việt Nam hay không.

“Nhiều người họ không có quốc tịch vì nhiều lý do khác nhau nhưng dù là lý do gì đi nữa thì họ cũng là người Việt Nam. Họ cần được giúp đỡ từ chính đồng bào và quê hương để xác định quốc tịch, từ đó họ mới có thể làm được giấy tờ để xin việc làm, để được giao dịch, để được hưởng các quyền lợi…” – chị L nói.

Bên cạnh đó, một số người dân cũng bày tỏ thắc mắc giấy chứng nhận căn cước là gì, ai sẽ là người được cấp giấy này và nó có khác gì so với thẻ căn cước hay không?

Đảm bảo quyền lợi cho người chưa xác định quốc tịch

Trao đổi với PV, luật sư (LS) Hoàng Anh Sơn, Đoàn LS TP.HCM, cho biết theo Luật Căn cước, giấy chứng nhận căn cước là giấy tờ tùy thân chứa đựng thông tin về căn cước của người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch, do cơ quan quản lý căn cước cấp.

Theo đó, người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch đang sinh sống tại Việt Nam (sau đây gọi là người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch) là người đang sinh sống tại Việt Nam, không có giấy tờ, tài liệu chứng minh có quốc tịch Việt Nam và nước khác nhưng có cùng dòng máu về trực hệ với người đã từng có quốc tịch Việt Nam, được xác định theo nguyên tắc huyết thống.

Để được cấp giấy chứng nhận căn cước, người gốc Việt Nam chưa xác định quốc tịch, phải đang sinh sống liên tục tại đơn vị hành chính cấp xã hoặc cấp huyện nơi không có đơn vị hành chính cấp xã từ sáu tháng trở lên.

Về thông tin thể hiện trong giấy chứng nhận căn cước, LS Hoàng Anh Sơn cho biết có 17 nội dung được thể hiện. Cụ thể như họ, chữ đệm và tên; số định danh cá nhân; ảnh khuôn mặt, vân tay; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; nơi sinh; quê quán; dân tộc; tôn giáo; tình trạng hôn nhân; nơi ở hiện tại; họ, chữ đệm và tên, quốc tịch của cha, mẹ, vợ, chồng hoặc người đại diện hợp pháp, người giám hộ, người được giám hộ; ngày, tháng, năm cấp, cơ quan cấp; thời hạn sử dụng…

LS Hoàng Anh Sơn cũng cho biết thêm thực tế hiện nay có không ít người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch đang sinh sống tại Việt Nam do nhiều nguyên nhân khác nhau. Chính quyền các địa phương không có bất kỳ thông tin nào về những người này và chính họ cũng không có giấy tờ chứng minh về nhân thân, lai lịch của mình.

Thực tế đó đã gây ra nhiều khó khăn trong việc quản lý về an ninh, trật tự xã hội… Hơn nữa, đối với người gốc Việt Nam chưa xác định quốc tịch, nó là rào cản khiến họ gặp khó trong các vấn đề khám chữa bệnh, học tập, tìm việc làm, trợ cấp, trợ giúp, an sinh xã hội…

“Việc cấp giấy chứng nhận căn cước góp phần đảm bảo quyền lợi, tạo ra nhiều cơ hội để người gốc Việt Nam chưa xác định quốc tịch, trong đó có người yếu thế và những trẻ em là con của người gốc Việt Nam được hưởng những quyền cơ bản nhất, giúp họ có được một cuộc sống tốt hơn trong tương lai. Có thể giấy chứng nhận căn cước vẫn có một số mặt hạn chế về quyền cũng như giá trị… so với thẻ căn cước. Thế nhưng việc cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam đã là một việc mang nhiều ý nghĩa nhân văn” – LS Hoàng Anh Sơn nói.